حل معماي حباب درخشان در کهکشان راه شيري
تاریخ انتشار: ۱۳ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۳۳۴۸۳
خبرگزاری آریا-یک حباب درخشان که به "پیله" معروف است، از زمان کشف در سال 2012 تاکنون، اخترشناسان را متحیر کرده است.
به گزارش خبرگزاری آریا، یک حباب درخشان به نام پیله (cocoon) که به نظر می‌رسد درون یکی از پرتو‌های گامای عظیم مرکز کهکشان راه شیری به نام "حباب‌های فِرمی" قرار دارد، از زمانی که در سال 2012 کشف شده، ستاره‌شناسان را متحیر کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در تحقیقات جدید منتشر شده در مجله "نیچر استرونومی" (Nature Astronomy) نشان داده شده است که این پیله توسط پرتو‌های گامای ساطع شده از ستاره‌های سریع‌چرخش به نام "تپ‌اختر‌های میلی‌ثانیه" واقع در کهکشان کوتوله کمان که به دور کهکشان راه شیری می‌چرخد، ایجاد می‌شود.
محققان می‌گویند در حالی که نتایج ما رمز و راز پیله را روشن می‌کند، تلاش‌ها برای جستجوی ماده تاریک در هر درخشش پرتو گامایی که ممکن است از آن ساطع شود را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
خوشبختانه جو زمین برای پشتیبانی از حیات روی این کره، از ورود اشعه گاما جلوگیری می‌کند. اشعه گاما حاوی ذرات نور با انرژی بیش از یک میلیون برابر بیشتر از فوتون‌هایی هستند که ما با چشم خود تشخیص می‌دهیم.
از آنجایی که دید ما از آسمان از سطح زمین مبهم است، دانشمندان هیچ تصوری از غنای پرتوی گاما در آسمان نداشتند تا زمانی که ابزار‌های تخصصی به فضا فرستاده شدند. با شروع اکتشافات بی‌نظیر ماهواره‌های Vela که در دهه 1960 برای نظارت بر ممنوعیت آزمایش هسته‌ای در مدار زمین قرار گرفتند، این غنا بیشتر و بیشتر آشکار شده است.
پیشرفته‌ترین ابزار پرتو گاما که امروزه کار می‌کند، "تلسکوپ فضایی پرتوی گامای فِرمی" است که یک ماموریت بزرگ ناسا در مدار زمین به مدت بیش از یک دهه است. توانایی فِرمی در حل جزئیات دقیق و شناسایی منابع ضعیف، شگفتی‌های زیادی را در مورد کهکشان راه شیری و کیهان آشکار کرده است.
یکی از این شگفتی‌ها در سال 2010 بلافاصله پس از پرتاب فرمی ظاهر شد. چیزی در مرکز کهکشان راه شیری در حال دمیدن چیزی است که شبیه یک جفت حباب غول‌پیکر پرتو گاما است. این حباب‌های فِرمی کاملاً غیرمنتظره بودند و 10 درصد از آسمان را پوشش داده بودند.
مظنون اصلی درباره منشاء این حباب‌ها، ابرسیاه‌چاله کهکشان راه شیری است. این غول بزرگ که چهار میلیون برابر جرم خورشید است، در هسته کهکشانی، یعنی منطقه‌ای که حباب‌ها از آن سرچشمه می‌گیرند، کمین کرده است.
اکثر کهکشان‌ها در مرکز خود میزبان چنین سیاه‌چاله‌های غول پیکری هستند. در برخی، این سیاه‌چاله‌ها به طور فعال، ماده را می‌بلعند؛ بنابراین با تغذیه شدن، به طور همزمان فواره‌های غول‌پیکری را که در سراسر طیف الکترومغناطیسی قابل مشاهده است به بیرون پرتاب می‌کنند.
محققان پس از کشف این حباب‌ها سؤالی از خود پرسیدند. اینکه آیا می‌توانیم چیزی پیدا کنیم که آنها را به سیاه‌چاله‌ی عظیم کهکشان راه شیری مرتبط کند؟ خیلی زود، شواهد ظاهر شدند. در داخل هر حباب، یک فواره نازک پرتو گاما وجود داشت که به سمت مرکز کهکشان حرکت می‌کرد.
با گذشت زمان و کسب اطلاعات بیشتر، این تصویر تیره و تار شد. در حالی که وجود آن فواره در یکی از حباب‌ها تایید شد، به نظر می‌رسید در دیگری وجود ندارد.
این حباب‌ها به طرز عجیبی نامتقارن به نظر می‌رسیدند. پیله حاوی یک نقطه روشن طولانی بود که در همتایش وجود نداشت.
محققان می‌گویند، مطالعه اخیر ما بررسی عمیق ماهیت "پیله" است. قابل توجه است که متوجه شدیم این ساختار هیچ ارتباطی با حباب‌های فِرمی یا در واقع ابرسیاه‌چاله کهکشان ما ندارد. در عوض، متوجه شدیم که پیله در واقع کاملا چیز دیگری است و پرتو‌های گاما از کهکشان کوتوله کمان است که اتفاقاً از موقعیت زمین در پشت حباب جنوبی قرار دارد.
کهکشان کوتوله کمان که به این دلیل که موقعیت آسمانی آن در صورت فلکی کمان است، "کمان" نامیده می‌شود، یک "کهکشان ماهواره‌ای" است که به دور کهکشان راه شیری می‌چرخد. کهکشان کوتوله کمان بقایای یک کهکشان بسیار بزرگ‌تر است که میدان گرانشی قوی راه شیری به معنای واقعی کلمه آن را از هم پاشیده است. در واقع، ستارگانی که از کوتوله کمان بیرون کشیده شده‌اند را می‌توان در دُم‌هایی یافت که در سراسر آسمان سرگردان هستند.
اما چه چیزی اشعه گاما را می‌سازد؟ در کهکشان راه شیری، منبع اصلی پرتو‌های گاما زمانی به وجود می‌آید که ذرات پرانرژی به نام پرتو‌های کیهانی با گاز بسیار ضعیف بین ستاره‌ها برخورد می‌کنند. با این حال، این فرآیند نمی‌تواند پرتو‌های گامای ساطع شده از کوتوله کمان را توضیح دهد، چرا که این کهکشان مدت‌ها پیش گاز خود را در اثر همان از هم پاشیدگی گرانشی که بسیاری از ستاره‌هایش را از بین برد، از دست داده است.
پس پرتو‌های گاما از کجا می‌آیند؟ محققان می‌گویند، ما چندین احتمال را در نظر گرفتیم، از جمله این چشم انداز هیجان انگیز که آنها نشانه‌ای از ماده تاریک هستند. ماده تاریک ماده‌ای نامرئی است که تنها با تأثیرات گرانشی خود شناخته می‌شود و اخترشناسان معتقدند بخش بزرگی از جهان را تشکیل می‌دهد.
متأسفانه شکل پیله با ستارگان مرئی مطابقت دارد که وجود ماده تاریک را به عنوان منشاء رد می‌کند.
به هر طریق، ستارگان مسئول پرتو‌های گاما هستند و ستاره‌های کوتوله کمان نیز پیر و ساکت هستند. پس چه نوع منبعی در میان چنین جمعیتی پرتو‌های گاما را تولید می‌کند؟
تپ‌اختر‌های میلی‌ثانیه‌ای
محققان می‌گویند: ما متقاعد شده‌ایم که تنها یک امکان وجود دارد؛ اجرامی که به سرعت در حال چرخش هستند به نام "تپ‌اختر‌های میلی‌ثانیه‌ای". این‌ها بقایای ستارگان خاصی هستند که به طور قابل توجهی پرجرم‌تر از خورشید هستند و در نزدیکی ستاره دیگری به دور آن می‌چرخند.
در شرایط مناسب، این سیستم‌های دوتایی، یک ستاره نوترونی تولید می‌کنند که چیزی به جرم خورشید، اما با تنها حدود 20 کیلومتر عرض است که صد‌ها بار در هر ثانیه به دور خود می‌چرخد.
این ستارگان نوترونی به دلیل چرخش سریع و میدان مغناطیسی قوی خود به عنوان شتاب دهنده ذرات طبیعی عمل می‌کنند. آنها ذرات را با انرژی بسیار بالا به فضا پرتاب می‌کنند. سپس این ذرات، پرتو‌های گاما ساطع می‌کنند.
محققان می‌گویند، ما دریافتیم که تپ‌اختر‌های میلی‌ثانیه‌ای در کوتوله کمان منبع نهایی پیله اسرارآمیز هستند.
شکار ماده تاریک
محققان می‌گویند، یافته‌های ما نور جدیدی را به تپ‌اختر‌های میلی‌ثانیه‌ای به‌عنوان منابع پرتو‌های گاما در دیگر منظومه‌های ستاره‌ای قدیمی می‌اندازد.
بنا بر مطلب منتشره وبگاه اسپیس، در عین حال، آنها تلاش‌ها برای یافتن شواهدی برای ماده تاریک از طریق مشاهدات دیگر کهکشان‌های ماهواره‌ای کهکشان راه شیری را به چالش کشیدند و نشان دادند که پس‌زمینه قوی‌تری از پرتو‌های گاما از تپ‌اختر‌های میلی‌ثانیه‌ای در این سیستم‌ها نسبت به آنچه قبلاً تصور می‌شد، وجود دارد. بنابراین، هر سیگنالی که آنها تولید می‌کنند ممکن است به طور واضح به دلیل وجود ماده تاریک تفسیر نشود و هنوز شکار سیگنال‌های ماده تاریک ادامه دارد.
منبع: خبرگزاری آریا
کلیدواژه: کهکشان محققان می گویند کهکشان راه شیری پرتو های گاما حباب ها ماده تاریک پرتو گاما ستاره ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۳۳۴۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رصد آسمان بر بلندای کوه | بزرگ‌ترین تلسکوپ ایران کجاست؟
به گزارش همشهری آنلاین: عکس‌های عجیب و جدیدی که تلسکوپ جیمز وب از کهکشان‌های مختلف در سال ۲۰۲۳گرفت و منتشر کرد گواه این مدعاست. آغاز به‌کار مرتفع‌ترین رصدخانه نجومی جهان در ژاپن، بهانه‌ای شد برای پرداختن به چند رصدخانه مهم جهان و ایران.
مرتفع‌ترین رصدخانهاز تلسکوپ‌های ابتدایی با مکانیسم‌های اولیه گرفته تا تلسکوپ‌های بزرگ رادیویی و فضایی مانند جیمز وب از گذشته تاکنون برای کشف و شهود در آسمان استفاده شدند، اما تلاش برای دید واضح‌تر از کیهان همچنان ادامه دارد.
رصدخانه آتاکاما دانشگاه توکیو (TAO) یک مرکز پیشگامانه است که ۳۰آوریل ۲۰۲۴(۱۱اردیبهشت) افتتاح شد. این رصدخانه با ارتفاع خیره‌کننده ۵۶۴۰متری عنوان مرتفع‌ترین رصدخانه نجومی جهان را به‌خود اختصاص داده است. در آن ارتفاع، رطوبت کمی در فضا وجود دارد که برای دید مادون قرمز مناسب است.
با وضوح بی‌نظیر، این هوای خشک و رقیق به TAO اجازه می‌دهد تا طیف فروسرخ میانی را مشاهده کند که برای مطالعه محیط‌های ستاره‌ای و مناطق تشکیل سیاره بسیار مهم است. TAO تنها تلسکوپ زمینی در جهان خواهد بود که به‌دلیل ارتفاع و محیط خشک می‌تواند طول موج‌های فروسرخ میانی را به‌طور مؤثر رصد کند.
رصدخانه مونا کیا در هاواییرصدخانه مونا کیا در جزایر هاوایی آمریکا، شامل مجموعه‌ای از تلسکوپ‌هاست که ۱۲مؤسسه در آن فعال است. از مهم‌ترین ویژگی‌های این رصدخانه استقرار روی قله‌ای با ارتفاع زیاد، آسمان تاریک، جدا بودن از فضای شلوغ شهری، پوشش ابرها، رطوبت کم و آتشفشان‌های عظیم است.
این یک مکان ایده‌آل برای رصدخانه است و می‌تواند تصاویر بسیار واضحی از ستارگان، سیارات و دیگر مشاهدات کیهانی ارائه دهد. در سال‌های اخیر، اکتشافات مهمی مانند سرعت شتاب انبساط جهان، کشف یک سیاه‌چاله بسیار پرجرم در کهکشان راه شیری، کشف سیارات فراخورشیدی، تشخیص و نظارت سیارک‌ها و مطالعات مربوط به کهکشان‌های دور در این مرکز انجام شده است.
رصد در ایران از باستانشمار رصدخانه‌های ایران به ۱۵رصدخانه می‌رسد که از دوران باستان تا دوره معاصر را شامل می‌شود. وقتی قدیمی‌ترین منجمان دنیا ایرانی هستند، وجود رصدخانه‌هایی که برخی از آنها به تاریخ پیوسته‌اند در مناطق مختلف کشور منطقی است. به‌عنوان مثال رصدخانه مراغه به عصر ایلخانی در ایران بازمی‌گردد. این رصدخانه یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی از آن دوران است که با تلاش‌های خواجه نصیرالدین طوسی، منجم سرشناس ایرانی ساخته شد. این رصدخانه سال ۶۳۸شمسی روی یک تپه ۱۱۰متری در نزدیکی مراغه ساخته شد.
کشف آسمان از قلب خرمآباداما رصدخانه کاسین به‌عنوان مدرن‌ترین رصدخانه خاورمیانه شناخته می‌شود. این رصدخانه در ارتفاع ۱۷۰۰متری از سطح دریا در شهر خرم‌آباد و بر قله کوه مدبه معروف به بام خرم‌آباد ساخته شده است.
این رصدخانه شناخته شده ۱۶تلسکوپ دارد که درمیان آنها تلسکوپ خورشیدی کورونادو و تلسکوپ مرکزی سلسترون از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. علاوه بر تلسکوپ‌ها، این مجموعه از ۳ آسمان‌نما تشکیل شده که یکی ثابت و ۲ تای دیگر متحرک هستند.
بیشتر بخوانید:
روبات چینی در مسیر ماه | مقصد؛ قطب جنوب بزرگ‌ترین تلسکوپ ایرانی در رصدخانه ملیبهترین رصدخانه ایران با عنوان رصدخانه ملی با تلسکوپی با آینه ۳.۴متری از سال ۱۴۰۰مورد بهره‌برداری رسیده است. تلسکوپ به‌کار رفته در این رصدخانه به‌عنوان بزرگ‌ترین تلسکوپ ایران و حتی غرب آسیا شناخته می‌شود.
رصدخانه ملی ایران در ۳۳کیلومتری جنوب غرب کاشان و در ارتفاع ۳۶۰۰متری قله گرگش که دومین قله مرتفع رشته‌کوه کرکس است، واقع شده است. نخستین تصویر رنگی این رصدخانه پاییز ۱۴۰۱منتشر شد که در این تصویر، تلسکوپ به رصد کهکشان «NGC ۲۳» پرداخته است.
کد خبر 848797 برچسب‌ها كهكشان راه شيرى تلسکوپ جیمز وب منظومه شمسی تلسکوپ فضایی رصدخانه
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود